ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΡΡΩΣΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ

«Η μόλυνση του Περιβάλλοντος ξεκινά από μέσα μας. Δεν αυτοκτονεί η Φύση…αλλά εκτελείται από μας. Τα ζώα, τα δέντρα, οι θάλασσες είναι όλα αθώα. Οι ένοχοι είμαστε εμείς. Μας έλειψε ο σεβασμός προς την ιερότητα του κόσμου που μας περιβάλλει. Η κατανόηση και η αγάπη προς το μεγαλείο της Δημιουργίας»
Νικηφόρος Βρεττάκος

Η ποιότητα του εσωτερικού περιβάλλοντος ενός κτιρίου (indoor air quality), θα πρέπει να προσφέρει στους χρήστες του άνεση τόσο από άποψη Θερμική, Οπτική, Ακουστική, Φωτισμού, όσο και από άποψη καθαρότητας εσωτερικού αέρα, προκειμένου να θεωρηθεί ένας χώρος “υγιής”.
Οι λόγω των μετακινήσεων των πληθυσμών μεταπολεμικά, (καταστροφές υπαίθρου, ανεργία, αναζήτηση καλύτερων εξυπηρετήσεων), προς τα μεγάλα αστικά κέντρα αυξημένες ανάγκες στέγασης, καλύφθηκαν δυστυχώς εμβαλωματικά με την “Αυθαίρετη Δόμηση”, αλλά και το “Σύστημα της Αντιπαροχής” με συνεπακόλουθο κακοσχεδιασμένα & αντιαισθητικά κτίρια, συσσώρευση μεγάλων μαζών σε μικρή έκταση και ρυπογόνα απόβλητα πολλαπλάσια αυτών που μπορεί να μεταστοιχειώσει η πόλη, καθώς και δραματικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις λόγω της έκλυσης τεράστιων ποσοτήτων διοξειδίου του άνθρακα (ακραία καιρικά φαινόμενα: αύξηση θερμοκρασίας, ανύψωση στάθμης θάλασσας, πλημμύρες, καταστροφή βιοτόπων, εξαφάνιση ειδών πανίδας-χλωρίδας, κλπ.).
Η Ρύπανση των Πόλεων οφειλόμενη κατά κύριο λόγο στη λόγω άγνοιας, αδιαφορίας, και κερδοσκοπίας, ΧΩΡΙΣ χωροταξικο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, αλλά και στην αλόγιστη χρήση ορυκτών καυσίμων για την κάλυψη των ολοένα αυξανόμενων αναγκών για στέγαση, κίνηση, θέρμανση, ψύξη, φωτισμό, κλπ., ρυπαίνουν κατ’ επέκταση και το εσωτερικό των κτιρίων με επακόλουθο το ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΤΙΡΙΟΥ.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, το 30% των κτιρίων «ασθενεί», καθώς παρουσιάζει προβλήματα εσωτερικής ρύπανσης. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, το 20% του πληθυσμού υποφέρει από άσθμα ή αλλεργίες εξαιτίας της ρύπανσης του εσωτερικού αέρα, ενώ, από Έρευνα που διενεργήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών σε 2.000 κτίρια της Ελληνικής Επικράτειας, διαπιστώθηκε ότι στο 70% αυτών υπάρχει ένας τουλάχιστον ρύπος πάνω από τα ανεκτά όρια.
Σημειωτέον ότι ο κτιριακός τομέας, όπου δαπανάμε το 80% της ζωής μας, καταναλώνει το 36% των ενεργειακών πόρων & ευθύνεται σήμερα για το 40% των συνολικών εκπομπών ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ «ΑΡΡΩΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ»:
Δύσπνοια, ξηρός βήχας, πονόλαιµος, βράχνιασµα, ρινόρροια, δακρύρροια, φτάρνισµα, ερεθισµός δέρµατος, εξανθήµατα, πονοκέφαλος, ζαλάδες, ναυτία, πνευματική κόπωση και σύγχυση, σωματική κόπωση, υπνηλία/ λήθαργος, πεπτικές διαταραχές, κλπ.

Παράγοντες που συμβάλλουν στη δημιουργία indoor ρύπανσης:
Α) Ατμοσφαιρική Ρύπανση (από βιομηχανία-κατοικία-κυκλοφορία, κλπ.)
B) Χημικοί & Βιολογικοί ρυπαντές του εσωτερικού του κτιρίου (από οικοδομικά υλικά & συσκευές)
Γ) Σκόνη, ακάρεα-μύκητες-μικροοργανισμοί/ καπνός τσιγάρου
Δ) Ακτινοβολίες (Τεχνητή/ Φυσική)

Πιο κάτω, γίνεται πιο αναλυτική αναφορά των διαφόρων τύπων ρυπαντών:
1) ΧΗΜΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ
• Φορμαλδεΰδη
Βρίσκεται σε Δάπεδα, σε Μοκέτες, σε Ψευδοροφές & σε Ταπετσαρίες από συνθετικά υλικά, καθώς και σε μονωτικά υλικά από πίσσα - ουρεθάνες - ίνες ύαλου - αλκαλοειδή, κλπ. ή σε έπιπλα από - MDF - Μοριοσανίδες με επικίνδυνες κόλλες, καθώς και στα τσιγάρα.

• Διοξείδιο άνθρακα
Παράγεται κατά την καύση των ορυκτών καυσίμων (πετρελαίου κυρίως).
• Μονοξείδιο του άνθρακα
Παράγεται από ατελή καύση τσιγάρων, τζακιού, σόμπας ξύλου, από συσκευές αερίου, οδική κυκλοφορία, βιομηχανία, κεντρικές θερμάνσεις.
• Οξείδια αζώτου
Απελευθερώνονται µε τη χρήση συσκευών αερίου.
• Αμίαντος (καρκινογόνο)
Βρίσκεται σε πολλά μονωτικά υλικά, σωλήνες αμιαντοτσιμέντου, που δυστυχώς εξακολουθούν να υπάρχουν στα δίκτυα ύδρευσης, σε στέγες από αμιαντοτσιμέντο, κλπ.
•Τεχνητές ορυκτές ίνες (πετροβάµβακας/ υαλοβάμβακας)
Απελευθερώνουν ίνες καρκινογόνες κύρια κατά τις παρεμβάσεις συντήρησης.
• Πτητικές οργανικές ουσίες
Εξαερώνονται µε τη θερμοκρασία των εσωτερικών χώρων από διάφορα προϊόντα, όπως χρώματα, πλαστικά, κόλλες, κ.λ.π., όπου υπάρχουν ως διαλύτες. Επίσης, υπάρχουν σε βενζόλη, ναφθαλίνη, τολουόλη και σε υλικά καθαρισμού των κτιρίων.
• Αιωρούµενα στερεά σωµατίδια
Απαντώνται σε µη αεριζόµενους κλειστούς εσωτερικούς χώρους και αποτελούν το τελικό προϊόν της εκφυλιστικής διαδικασίας των υλικών.

2) ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ
Δημιουργούνται κυρίως από τη χρήση των ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΩΝ. Γνωστότερη η «Ασθένεια των λεγεωνάριων». Για την αποφυγή δυσάρεστων επιπτώσεων, απαιτείται ενδελεχής συντήρηση-καθαρισμός των κλιματιστικών μονάδων, καθώς και συνεχής αερισμός του χώρου. Σημειωτέον ότι τα κλιματιστικά καταστρέφουν τα αρνητικά ιόντα.

3) ΣΚΟΝΗ-ακάρεα-μύκητες-μικροοργανισμοί/ καπνός τσιγάρου
• Σκόνη-ακάρεα-μύκητες-μικροοργανισμοί
Κατά τα τελευταία έτη, η ύπαρξη σκόνης θεωρείται επικίνδυνη, γι αυτό θα πρέπει να γίνεται καθημερινός σωστός καθαρισμός των χώρων όπου κατοικούμε και εργαζόμαστε. Με τον καθαρισμό, απομακρύνουμε ταυτόχρονα ακάρεα-μύκητες-μικροοργανισμούς.
Απαραίτητη θεωρείται επίσης, η χρήση φίλτρων στα μηχανήματα κλιματισμού-εξαερισμού λόγω της μόλυνσης του εξωτερικού αέρα των πόλεων.
• Καπνός τσιγάρου
Στον καπνό του τσιγάρου υπάρχουν 4.300 χημικές ουσίες. Ο καπνός αποτελεί µείγµα αερίων, αιωρούµενων στερεών σωματιδίων & οργανικών ουσιών. Σημειωτέον ότι στους κλειστούς χώρους πολλαπλασιάζει δραματικά τις συγκεντρώσεις των αιωρούµενων στερεών σωματιδίων και των άλλων αέριων ρύπων (νικοτίνης, αρωματικών υδρογονανθράκων, μονοξείδιου άνθρακα).

4) ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ
α) ΑΠΟ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΠΗΓΕΣ: Προέρχονται από τα διάφορα Ηλεκτρομαγνητικά πεδία που δημιουργούνται από Ηλεκτρικές ή Ηλεκτρονικές συσκευές, Ηλεκτρικά δίκτυα & εγκαταστάσεις, Φωτιστικά σώματα, Κινητή τηλεφωνία, Ιατρικές συσκευές, Συσκευές που παράγουν ραδιενέργεια.
β) ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ: Πρόκειται για την ακτινοβολία που προέρχεται από την κοσμική ενέργεια, τα γήινα ηλεκτρομαγνητικά πεδία και την Ακτινοβολία που απελευθερώνεται από διάφορα φυσικά ραδιενεργά υλικά, όπως ο γρανίτης, που περιέχει το στοιχείο ράδιο 226, το οποίο μεταπίπτει σε ΡΑΔΟΝΙΟ, που εισβάλλει υπό αέρια μορφή στο εσωτερικό των υπόγειων & ισόγειων κυρίως χώρων από το υπέδαφος και ρυπαίνει επικίνδυνα τον αέρα που αναπνέουμε (ΚΑΡΚΙΝΟΓΟΝΟ). Για το λόγο αυτό απαιτείται ΚΑΛΟΣ ΑΕΡΙΣΜΟΣ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Η απομάκρυνση από το φυσικό περιβάλλον και την αντίληψη ότι αποτελούμε όλοι αναπόσπαστα κομμάτια του οικοσυστήματος και η λογική μιας ανθρωποκεντρικής ανάπτυξης έχει οδηγήσει στο «φαινόμενο των ασθενών κτιρίων».
«Η ΓΗ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ, ΑΛΛΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΗ ΓΗ. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΥΦΑΝΕ ΤΟ ΝΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. ΕΚΕΙΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΚΛΩΣΤΗ». Αυτή ήταν η απάντηση ενός αρχηγού ερυθροδέρμων στον Πρόεδρο των Η.Π.Α. που ήθελε να αγοράσει την περιοχή του.
Είναι πλέον αναγκαίο να στραφούμε στην Ολιστική Αρχιτεκτονική, που αντιμετωπίζει διαχρονικά σε πλανητικό επίπεδο & σε διαλεκτική αρμονία τον άνθρωπο, το δομημένο, το φυσικό & το πολιτισμικό περιβάλλον σαν ΕΝΙΑΙΟ ΣΥΝΟΛΟ στο πλαίσιο μιας «Αξιοβίωτης Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης» (INTEGRATED WORTH-LIVING DEVELOPMENT).

ΑΠΛΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΣΩ-ΡΥΠΑΝΣΗΣ
-ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ: ΑΓΑΠΗ, ΣΕΒΑΣΜΟΣ, ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑ
-ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΑΞΙΟΒΙΩΤΗ ΖΩΗ
-Απαίτηση Εφαρµογής κείµενης Νοµοθεσίας για Υγεία και Ασφάλεια
-Αποφυγή καπνίσµατος σε κλειστούς χώρους
-Συχνός Αερισμός χώρων/ Ανακύκλωση αέρα με ανεμιστήρες οροφής
-Χρήση Μ.Μ.Μ. κατά το δυνατόν
-Καλή συντήρηση/ Καθαρισµός κλιµατιστικών συστηµάτων/ Φίλτρα
-Μείωση χρήσης συνθετικών προϊόντων στην επίπλωση
-Αποφυγή χρήσης χηµικών καθαριστικών, ναφθαλίνης, καρκινογόνων λαμπτήρων,
-Καθημερινό σκούπισμα για μείωση επιπέδων σκόνης
-Αποφυγή έκθεσης σε Τεχνητές πηγές ακτινοβολίας (Χρήση οθονών ΗΥ χαμηλής ακτινοβολίας & φίλτρων. Αποφυγή ιατρικών πράξεων με χρήση ακτίνων Χ, Lazer, αν δεν κρίνεται αναγκαίο από τον θεράποντα, επιλογή χώρου διαμονής μακριά από υψηλή τάση, πυλώνες, κεραίες κινητής. Αποφυγή χρήσης κινητού. Κλείσιμο ηλεκτρικών/ ηλεκτρονικών συσκευών από κεντρικό διακόπτη ή πρίζα
-Μετατροπή εστιών τζακιού σε βιοδυναμικά, Αποφυγή χρήσης συσκευών αερίου
-Χρήση φυτών (φυτεμένα δώματα, αυλές)
ΣΕ ΝΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ
-Σωστός Προσανατολισμός κτιρίου & Κατασκευή ηλιακών Θερμοκηπίων-Ηλιακών Αίθριων-Ηλιακών τοίχων, Παραδοσιακών Ανεμόπυργων, σύγχρονων αιολικών καμινάδων για εκμετάλλευση δωρεάν ενέργειας από τον Ήλιο & τον Άνεμο (Παθητικά Συστήματα)
-Χρήση Οικολογικών υλικών από Φυσικές πρώτες ύλες
-Αποφυγή χρήσης Γρανίτη, Σιδηροπλισμού από ανακύκλωση, Τσιμέντου από ιπτάμενη τέφρα
-Γείωση σιδηροπλισμού για αποφυγή κλωβού Faraday
-Ηλεκτρολογική εγκατάσταση ακτινωτή
-Αποφυγή δόμησης σε χώρους μολυσμένους από ραδιενεργά απόβλητα ή Ραδιενεργά Πετρώματα
-Χρήση Ενεργητικών ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ηλιακοί συλλέκτες, Φωτοβολταϊκά, Ανεμογεννήτριες) με φειδώ, χωρίς κοπή δέντρων, ή τοποθέτηση σε ευαίσθητες ή προστατευόμενες περιοχές, ή δημιουργία «σκουπιδιών» μετά το χρόνο «λήξης» των συσκευών.



Ε υ α γ γ ε λ ί α Β α ρ ο υ τ ά - Φ λ ώ ρ ο υ
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Μ.Sc. ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ & ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ & ΣΥΝΟΛΩΝ
Ειδικευμένη στον Βιοκλιματικό - Βιοοικολογικό
Ανασχεδιασμό Ιστορικών Κτιρίων & Συνόλων
Ιδρυτής & Διευθύνων Ομάδας Εργασίας
«ΤΕΧΝΙΚΗ-ΑΝΑΣΤΗΛΩΤΙΚΗ-ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ»
Ιδρυτικό μέλος Συλλόγου Ολιστικής Αρχιτεκτονικής
& Οικολογικής Δόμησης (Σ.ΟΛ.ΑΡ.)
e-mail : evf@tee.gr