ΑΠΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ - ΟΙΚΟ
ΠΟΙΕΣ ΤΟΞΙΚΕΣ «ΒΟΜΒΕΣ»ΚΡΥΒΕΙ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ;
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΤΡΑΜΠΑ
Ενα δάσος με λεύκες και ιτιές, μηλιές και πορτοκαλιές θα εξαφάνιζε τους τοξικούς ρύπους που, κατά πάσα πιθανότητα, κρύβουν τα εδάφη του πρώην αεροδρομίου. Για να γίνει κάτι τέτοιο, όμως, θα έπρεπε να έχουν πραγματοποιηθεί έλεγχοι για τη συγκεκριμενοποίηση της ζημιάς τους οποίους το ΥΠΕΧΩΔΕ παραπέμπει στις ελληνικές καλένδες.
Η διεθνής εμπειρία δείχνει πως στα εδάφη του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού, όπως στα περισσότερα παροπλισμένα αεροδρόμια, είναι πολύ πιθανόν να κρύβονται τοξικοί ρύποι. Εν τούτοις, το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν έχει προχωρήσει σε κανενός είδους έλεγχο. Ο «στρουθοκαμηλισμός» αυτός δεν έχει άλλο αποτέλεσμα παρά μόνο την καθυστέρηση του καθαρισμού, ο οποίος είναι εφικτός και μάλιστα με τρόπους που δεν βλάπτουν το περιβάλλον.
Για τον αναπληρωτή καθηγητή στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, κ. Φώτη Ρήγα, το ενδεχόμενο να υπάρχουν τοξικοί ρύποι στην περιοχή μετατρέπεται σε βεβαιότητα, αν αναλογιστεί κανείς τις διάφορες επί πολλές δεκαετίες χρήσεις του χώρου στο πλαίσιο λειτουργίας του αεροδρομίου. Τα σημαντικότερα προβλήματα προέρχονται κυρίως από την ύπαρξη δεξαμενών καυσίμων και άλλων υγρών χημικών, τη λειτουργία επισκευαστικής μονάδας αεροσκαφών, τους χώρους απόθεσης στερεών αποβλήτων και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων. «Σήμερα που έχουμε τη γνώση, αλλά και την εμπειρία από άλλα παροπλισμένα αεροδρόμια στο εξωτερικό στα οποία η έκταση της ρύπανσης φάνηκε μετά τον παροπλισμό, ξέρουμε πια τι περιμένουμε. Δεν πρόκειται να ανακαλύψουμε πάλι τον τροχό», λέει χαρακτηριστικά.
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΟΙ ΤΟΞΙΚΕΣ ΒΟΜΒΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ
Τα παραδείγματα, άλλωστε, είναι εύγλωττα. Τριχλωροαιθυνέλιο, βενζόλιο και τολουόλιο μόλυναν τα νερά της ευρύτερης περιοχής που βρισκόταν το στρατιωτικό αεροδρόμιο στη χερσόνησο Μόντερεϊ στο Σακραμέντο των ΗΠΑ. Το ίδιο είχε συμβεί και σε αεροδρόμια της Μινεσότα, αλλά και του Τενεσί στα οποία είχαν εντοπιστεί βαρέα μέταλλα, όπως ο υδράργυρος, ο μόλυβδος και το κάδμιο. Τις ίδιες ουσίες εκτιμάται ότι θα εντόπιζαν και στο Ελληνικό, εάν γίνονταν οι απαραίτητες έρευνες. Μέχρι στιγμής, όμως, το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν έχει κάνει κανένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, κάτι που όφειλε πριν προχωρήσει στα σχέδια για την «αξιοποίηση» του χώρου. Οπως λέει ο κ. Ρήγας: «Αν έχει παραχωρηθεί μια περιοχή για οικιστική χρήση και διαπιστωθεί εκ των υστέρων ότι είναι ρυπασμένη, αυτό σημαίνει πολλές εμπλοκές όσον αφορά τη συγκεκριμένη χρήση γης που θα συνεπάγονται ενδεχομένως και προβλήματα δημόσιας υγείας για τους κατοίκους της περιοχής». Παράλληλα, όσον αφορά τα σχέδια για χώρους πρασίνου, λίμνες με σκοπό την άρδευση του χώρου και ανασύσταση των παλιών ρεμάτων, ο επιστήμονας επισημαίνει: «Οι χώροι που θα περιλαμβάνουν και επιφανειακές υδάτινες μάζες, θα διαλυτοποιούν ρύπους από το έδαφος. Αν εκεί κυκλοφορούν άνθρωποι (άλλωστε η πρόβλεψη είναι αυτή ακριβώς), και ενδεχομένως, υπάρχουν αναθυμιάσεις, από τριχλωροαιθυλένιο, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν επιπτώσεις στην υγεία τους. Αν πρόκειται για αρωματικούς διαλύτες, ακόμη χειρότερα». Μιλάμε, λοιπόν, για πληθώρα ουσιών, πολλές από τις οποίες είναι καρκινογόνες, που μπορούν να προσβάλλουν, κατά την επιστροφή τους στην επιφάνεια είτε μέσω των υδάτινων όγκων είτε ακόμη και της βλάστησης, επισκέπτες και μόνιμους κατοίκους.
Πού πρέπει να ερευνηθεί τι
Τα σχέδια για το Ελληνικό περιλαμβάνουν το πρώην στρατιωτικό αεροδρόμιο, την αμερικανική βάση και το πολιτικό αεροδρόμιο. Γνωρίζοντας τι και πού ακριβώς λειτουργούσε, οι έρευνες μπορούν να συστηματοποιηθούν και στη συνέχεια οι ειδικοί επιστήμονες να εξυγιάνουν τον χώρο. «Υπάρχουν τουλάχιστον δυο-τρία σημεία που μπορούμε να αρχίσουμε το ψάξιμο πιο συστηματικά. Οσον αφορά τις δεξαμενές καυσίμων, για παράδειγμα, πρέπει να ελέγξουμε την σημερινή τους κατάσταση, να προχωρήσουμε σε εκσκαφή και απομάκρυνση, ώστε να δοθεί ο χώρος για άλλες χρήσεις γης με ασφάλεια», εξηγεί ο κ. Ρήγας. Η στρατηγική εξυγίανσης ενός παροπλισμένου αεροδρομίου υποδεικνύει τα ακριβή σημεία που πρέπει να εξεταστούν, όπως:
• Ο χώρος της πρώην επισκευαστικής μονάδας, για ρύπανση του εδάφους και των υπόγειων νερών. Ενδέχεται να έχουν διαρρεύσει ορυκτέλαια, οργανικοί διαλύτες που χρησιμοποιούνται για την απολίπανση μηχανικών εξαρτημάτων, υγρά μετασχηματιστών με πιο επικίνδυνα τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (ΡCΒ, κλοφέν ή αροκλόρ).• Ο χώρος αποθήκευσης ή επιφανειακής απόθεσης στερεών αποβλήτων από διάφορες δραστηριότητες.• Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων (βιολογικός καθαρισμός) για τις οποίες υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες δυσλειτουργίας, ως αποτέλεσμα της ανάμειξης τοξικών αποβλήτων με τα αστικά λύματα του αεροδρομίου.• Οι υπόγειες δεξαμενές καυσίμων που συχνά εμφανίζουν διαρροές λόγω διάβρωσης έπειτα από μακροχρόνια χρήση.• Το στρατιωτικό αεροδρόμιο με ενδεχόμενη ρύπανση από ραδιενεργά υλικά, υπολείμματα εκρηκτικών και υλικών χημικού και μικροβιολογικού πολέμου. Ενδέχεται να εντοπιστεί και απεμπλουτισμένο ουράνιο που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα ως αντίβαρο ακόμη και σε εμπορικά αεροσκάφη.• Οι χώροι ασκήσεων της πυροσβεστικής μονάδας του αεροδρομίου, όπου συστηματικά καίγονταν ελαστικά και υπολείμματα αεροσκαφών, περιχυμένα με διαλύτες, υγρά καύσιμα, οργανικούς διαλύτες και ορυκτέλαια.
Πρέπει να συνυπολογισθούν και οι πάσης φύσεως ρύποι που παρασύρονταν προς τις τάφρους από τη βροχή. Επίσης, οι χρόνιες ρυπάνσεις εξαιτίας της φθοράς του οδοστρώματος και των ελαστικών, της οξείδωσης των μεταλλικών μερών των οχημάτων, καθώς και του εξοπλισμού των δρόμων, των εκπομπών καυσαερίων και διαρροών λαδιών από τα οχήματα. Ενδέχεται επίσης να υπάρχουν κατάλοιπα από «εποχική» ρύπανση (από χρήση χημικών διαλυτικών προϊόντων και αλάτων κατά του παγετού, παρασιτοκτόνων, λιπασμάτων και βοηθητικών της ανάπτυξης του πρασίνου στα πρανή) ή ως συνέπεια ρύπανσης από ατυχήματα(απόανατροπές και βαριές βλάβες οχημάτων που μεταφέρουν επικίνδυνες και ρυπογόνες ύλες.
Ο χρόνος μετράει
Η κ. Μαργαρίτα Καραβασίλη, αρχιτέκτων dplg, χωροτάκτης - πολεοδόμος, συναντά συχνά αντιδράσεις όταν αναφέρεται στην ανάγκη εξυγίανσης των εδαφών του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού κυρίως από εκείνους που φοβούνται ότι ίσως έτσι θα καθυστερήσουν ακόμη περισσότερο τα έργα. Η τ. Γενική Επιθεωρήτρια Περιβάλλοντος ΥΠΕΧΩΔΕ, όμως, θεωρεί ότι είναι δυνατόν να γίνουν ταυτοχρόνως πολλά και σωστά πράγματα. «Θα πρέπει άμεσα να εξακριβωθεί η έκταση και τα είδη των τυχόν ρύπων και στη συνέχεια να οριστικοποιηθεί ο σχεδιασμός των χρήσεων γης του Πάρκου», λέει.
Αμεσα επίσης θα πρέπει να ξεκινήσουν και οι εργασίες καθαρισμού και αποκατάστασης των εδαφών. «Παράλληλα με την έναρξη των εργασιών κατασκευής της απαραίτητης υποδομής του Πάρκου, ώστε να μην υπάρξουν μεγάλες καθυστερήσεις και να έχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα».
Το ΥΠΕΧΩΔΕ, σε ανάλογες συζητήσεις έχει υποστηρίξει ότι οι απαραίτητες μελέτες θα γίνουν μόλις αρχίσει η κατασκευή των έργων και, αν εντοπιστεί ρύπανση, θα γίνει απορρύπανση. Αυτό θα ήταν ένα τραγικό λάθος, σύμφωνα με την κ. Καραβασίλη. «Ακόμη και αν πεισθούμε ότι αυτές θα γίνουν, γνωρίζουμε ότι οι μελέτες απαιτούν πολύ χρόνο, όπως και τα έργα εξυγίανσης (σε περίπτωση που βρεθούν τοξικές ουσίες στο έδαφος και στο νερό)».
Εκτός από την προφανή αναγκαιότητα, οι έλεγχοι επιβάλλονται και από την Θεματική Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την προστασία του εδάφους, η οποία «καταδεικνύει με σαφήνεια την ανάγκη για αποτελεσματικά και αποδοτικά μέτρα για την προστασία του εδάφους στα κράτη-μέλη της Ε.Ε., καθώς και την πρόταση να εγκριθεί οδηγία-πλαίσιο για την προστασία του εδάφους», όπως λέει η κ. Καραβασίλη. «Σύμφωνα με την Θεματική Στρατηγική απαιτούνται παρεμβάσεις εξυγίανσης - καθαρισμού των εδαφών σε κάθε περίπτωση επαναχρησιμοποίησης εγκαταλελειμμένων εκτάσεων και κυρίως εκτάσεων πρώην αεροδρομίων».
Με τη άποψη ότι ο χρόνος μετράει αρνητικά συμφωνεί και ο κ. Ρήγας, ειδικά αν το ΥΠΕΧΩΔΕ τηρήσει την πρόβλεψη για εκκίνηση των έργων μέσα στο επόμενο έτος. «Αυτή τη στιγμή σχεδιάζουμε επί χάρτου πράσινα λιβάδια (green fields) και Ηλύσια Πεδία, τη στιγμή που το μόνο σίγουρο είναι ότι διαθέτουμε «σκουρόχρωμα εδάφη» (brown fields), όπως ονομάζονται σήμερα διεθνώς οι δυνητικά επικίνδυνες περιοχές που προκύπτουν από παροπλισμένες βιομηχανικές ή παρεμφερείς εγκαταστάσεις», λέει ο καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών.
ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ: Η ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΦΥΤΟΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ Ή ΒΙΟΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΟΛΥΣΜΕΝΑ ΕΔΑΦΗ
Δραστικές ή ήπιες μέθοδοι απορρύπανσης
Εφόσον γίνουν οι καταγραφικές μελέτες της ρύπανσης, η απορρύπανση είναι ζήτημα χρόνου. Διατίθενται σήμερα πολλές τεχνολογίες εξυγίανσης εδαφών και υδάτων (επιφανειακών και υπoγείων), όπως η απόληψη ατμών εδάφους, ο βιοαερισμός, η βιοαναρρόφηση, η αγροκαλλιέργεια, η πλύση και έκλυση εδάφους και η θερμική επεξεργασία (υαλοποίηση). Ενα με δύο χρόνια είναι αρκετά αν επιλεγούν εντατικές μέθοδοι, όπως οι φυσικές ή οι χημικές τεχνολογίες, οι οποίες χρησιμοποιούν πολλή ενέργεια και συχνά άλλα… χημικά. Το μεγάλο πρόβλημα με αυτές, είναι το τεράστιο περιβαλλοντικό και οικονομικό κόστος. Αν ακολουθηθούν περιβαλλοντικά φιλικές μέθοδοι, όπως είναι η βιοεξυγίανση, θα χρειαστούν πέντε με έξι χρόνια, στην χειρότερη περίπτωση, για να υπάρχουν τα πρώτα σοβαρά αποτελέσματα. Γι' αυτό και κάθε καθυστέρηση μετράει αρνητικά. Μήπως, δηλαδή, βρεθούμε προ τετελεσμένων γεγονότων με ψευδοεπιχειρήματα του τύπου «ας ρίξουμε χημικά για να διώξουμε τα χημικά, γιατί δεν επαρκεί ο χρόνος».
Αντίθετα, η βιοεξυγίανση παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα. Είναι μια φυσική (βιολογική) διεργασία. Εχει αναγνωρισθεί ως ήπια τεχνολογία (soft technology) επεξεργασίας μολυσμένων περιοχών και έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση των οξυμένων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Αντί για τη μεταφορά ρύπων από ένα περιβαλλοντικό μέσο σε άλλο (π.χ. από το έδαφος στον αέρα ή στο νερό) που επιτυγχάνουν άλλες μέθοδοι, η βιοεξυγίανση έχει αποδειχθεί ικανή να εξαλείφει πλήρως τους ρύπους. Συχνά εκτελείται επί τόπου χωρίς σημαντικές περιβαλλοντικές διαταραχές ή μεταφορά επικίνδυνων υλικών σε άλλη περιοχή που θέτουν σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία. Εχει αποδειχθεί πιο οικονομική από άλλες τεχνικές στον καθαρισμό μολυσμένων περιοχών.
Ενα δάσος καθαρίζει το έδαφος
Η επιλογή της φυτοεξυγίανσης (με φυτά) ή βιοεξυγίανσης, (με μύκητες ή άλλους μικροοργανισμούς), πέρα από την αντιστοιχία που μπορεί να έχει με το σοβαρό αίτημα για δημιουργία «αστικού δάσους» και όχι ενός «χώρου ήπιου πρασίνου», μπορεί να συνδυαστεί και με την οικονομική διαχείριση ενός μελλοντικού πάρκου υψηλής φύτευσης. Για παράδειγμα, οι λεύκες κάθε έξι χρόνια μπορούν να κόβονται χαμηλά και να πωλούνται ως καυσόξυλα ή χαρτοπολτός σε χαρτοβιομηχανίες, ενώ τα ίδια δέντρα αναπτύσσονται εκ νέου από εκεί που κόπηκαν.
Οι λεύκες και οι ιτιές (φρεατόφυτα) επιλέγονται συχνά σε εύκρατα κλίματα για τη μετατροπή των ρύπων σε μη-τοξικά ή μικρότερης τοξικότητας προϊόντα (μεταβολίτες), λόγω της ταχείας ανάπτυξής τους, των βαθειών ριζών τους μέχρι την στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα και των μεγάλων ρυθμών διαπνοής. Δεν κάνουν, βέβαια, όλα τα φυτά την ίδια δουλειά. Για παράδειγμα, για υγρά απόβλητα έχουν προταθεί τα υδρόβια είδη ποταμογείτων, μαράντα καλαμοειδής και κοινή καλαμιά. Για τοποθεσίες ρύπανσης με πετροχημικά, έχουν επιλεγεί δέντρα όπως η μηλιά, η πορτοκαλιά και η μουριά. Τα ποώδη επιδρούν στη δέσμευση και τον μετασχηματισμό διαφόρων ρύπων, οι ηλίανθοι και το σινάπι δεσμεύουν τον μόλυβδο, κ.ο.κ.
Τέτοια έργα φυτοεξυγίανσης εκτελούνται διεθνώς από διεπιστημονικές ομάδες, στις οποίες συνεργάζονται μελετητές μηχανικοί και γεωπόνοι. Μία πλήρης απορρύπανση με βιολογικά μέσα μπορεί να απαιτήσει μέχρι και τριάντα έτη. Ισως τότε, και εφόσον έχει επιλεγεί το δάσος, αντί της προσχεδιασμένης πόλης χαμηλού συντελεστή δόμησης, ένα αυθεντικό μητροπολιτικό πάρκο να προσφέρει καθαρό αέρα στους κατοίκους των γύρω ή πιο μακρινών περιοχών.
ΟΙ «ΣΥΝΗΘΕΙΣ» ΡΥΠΟΙ ΤΩΝ ΠΑΡΟΠΛΙΣΜΕΝΩΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΩΝ
• Ο υδράργυρος και ο μόλυβδος προσβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα. Ο μόλυβδος, επίσης, παρεμποδίζει τη σύνθεση ερυθρών αιμοσφαιρίων.• Το κάδμιο προκαλεί βλάβες στους πνεύμονες, τα νεφρά και τις αρθρώσεις.• Τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB ή κλοφέν) είναι τοξικά και καρκινογόνα. Προκαλούν, επίσης, χλωρακμή, κεφαλόπονους και οφθαλμολογικές διαταραχές.• Το τριχλωροαιθυνέλιο προσβάλλει το ήπαρ και τα νεφρά. Μπορεί να προκαλέσει καρκίνο.• Το βενζόλιο προκαλεί καρκίνο και κυρίως λευχαιμία.• Το τολουόλιο προσβάλλει το νευρικό σύστημα.• Τα φουράνια και οι διοξίνες που παράγονται από την καύση υγρών και στερεών, αλλά και οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες, καταστρέφουν τους νεφρούς, το ήπαρ και το νευρικό σύστημα. Θεωρούνται καρκινογόνες ουσίες.
[ Aρχή σελίδας ]
Κυριακή 6 Απριλίου 2008
Τετάρτη 26 Μαρτίου 2008
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΤΑ ΚΙΝΗΤΑ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ KOΣMOΣ
Hμερομηνία δημοσίευσης: 23-03-08
Η μακροχρόνια, συχνή χρήση κινητού τηλεφώνου πιθανότατα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μη κακοηθών νεοπλασιών στους αδένες των παρωτίδων, που βρίσκονται στην περιοχή της γνάθου, κοντά στο αυτί. Το συμπέρασμα προέρχεται από σχετική μελέτη στο Ισραήλ, χώρα όπου η χρήση κινητών τηλεφώνων είναι ιδιαίτερα μεγάλη.
Παρά τις ανησυχίες για τις επιδράσεις των πεδίων ηλεκτρομαγνητικών ραδιοσυχνοτήτων που εκπέμπονται από τα κινητά τηλέφωνα, λίγες μελέτες μπόρεσαν να αποδείξουν άμεσο συσχετισμό με οιαδήποτε προβλήματα υγείας.
Η μελέτη
«Οι περισσότερες έρευνες είχαν αναφορά σε νεοπλασίες του εγκεφάλου, όμως στοιχεία για μακροχρόνια χρήση κινητού τηλεφώνου δεν υπάρχουν», επισήμανε η δρ Siegal Sadetzki και οι συνεργάτες της στο περιοδικό American Journal of Epidemiology. Ωστόσο, η εγγύτητα των παρωτιδικών αδένων στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που εκπέμπεται κατά τη διάρκεια χρήσης κινητού τηλεφώνου τους κάνει πιο ευάλωτους σε οιεσδήποτε δυσμενείς επιδράσεις.
Η δρ Sadetzki στο Ιατρικό Κέντρο Chaim Sheba στο Tel Hashomer και οι συνεργάτες της, ερεύνησαν ιατρικά αρχεία σε Ωτορινολαρυγγολογικά Πανεπιστημιακά Τμήματα στο Ισραήλ για ενήλικες διαγνωσμένους με καλοήθεις ή κακοήθεις νεοπλασίες παρωτιδικών αδένων μεταξύ του 2001 και 2003. Η μελέτη τους συμπεριέλαβε 460 περιστατικά και 1.266 άτομα χωρίς παρωτιδικές νεοπλασίες.
Κανονική χρήση κινητού τηλεφώνου –μερικά τηλεφωνήματα την εβδομάδα– επί τουλάχιστον 5 χρόνια συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο παρωτιδικών νεοπλασιών κατά περίπου 50%.
Στην εξοχή ο αυξημένος κίνδυνος ήταν στατιστικά πιο σοβαρός όσον αφορά καλοήθεις νεοπλασίες και για τη χρήση κινητού τηλεφώνου σε εξοχικές περιοχές, όπου ο μέσος όρος της εκπεμπόμενης ισχύος των τηλεφώνων τείνει να είναι μεγαλύτερος, καθώς οι σταθμοί βάσης είναι τοποθετημένοι σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους, επισημαίνουν οι ερευνητές. Υπογραμμίζουν όμως ότι τα ευρήματά τους είναι ανεπαρκή για να αποδειχθεί επαρκώς ότι τα κινητά τηλέφωνα είναι η αιτία των παρωτιδικών νεοπλασιών.
Hμερομηνία δημοσίευσης: 23-03-08
Η μακροχρόνια, συχνή χρήση κινητού τηλεφώνου πιθανότατα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης μη κακοηθών νεοπλασιών στους αδένες των παρωτίδων, που βρίσκονται στην περιοχή της γνάθου, κοντά στο αυτί. Το συμπέρασμα προέρχεται από σχετική μελέτη στο Ισραήλ, χώρα όπου η χρήση κινητών τηλεφώνων είναι ιδιαίτερα μεγάλη.
Παρά τις ανησυχίες για τις επιδράσεις των πεδίων ηλεκτρομαγνητικών ραδιοσυχνοτήτων που εκπέμπονται από τα κινητά τηλέφωνα, λίγες μελέτες μπόρεσαν να αποδείξουν άμεσο συσχετισμό με οιαδήποτε προβλήματα υγείας.
Η μελέτη
«Οι περισσότερες έρευνες είχαν αναφορά σε νεοπλασίες του εγκεφάλου, όμως στοιχεία για μακροχρόνια χρήση κινητού τηλεφώνου δεν υπάρχουν», επισήμανε η δρ Siegal Sadetzki και οι συνεργάτες της στο περιοδικό American Journal of Epidemiology. Ωστόσο, η εγγύτητα των παρωτιδικών αδένων στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που εκπέμπεται κατά τη διάρκεια χρήσης κινητού τηλεφώνου τους κάνει πιο ευάλωτους σε οιεσδήποτε δυσμενείς επιδράσεις.
Η δρ Sadetzki στο Ιατρικό Κέντρο Chaim Sheba στο Tel Hashomer και οι συνεργάτες της, ερεύνησαν ιατρικά αρχεία σε Ωτορινολαρυγγολογικά Πανεπιστημιακά Τμήματα στο Ισραήλ για ενήλικες διαγνωσμένους με καλοήθεις ή κακοήθεις νεοπλασίες παρωτιδικών αδένων μεταξύ του 2001 και 2003. Η μελέτη τους συμπεριέλαβε 460 περιστατικά και 1.266 άτομα χωρίς παρωτιδικές νεοπλασίες.
Κανονική χρήση κινητού τηλεφώνου –μερικά τηλεφωνήματα την εβδομάδα– επί τουλάχιστον 5 χρόνια συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο παρωτιδικών νεοπλασιών κατά περίπου 50%.
Στην εξοχή ο αυξημένος κίνδυνος ήταν στατιστικά πιο σοβαρός όσον αφορά καλοήθεις νεοπλασίες και για τη χρήση κινητού τηλεφώνου σε εξοχικές περιοχές, όπου ο μέσος όρος της εκπεμπόμενης ισχύος των τηλεφώνων τείνει να είναι μεγαλύτερος, καθώς οι σταθμοί βάσης είναι τοποθετημένοι σε μεγάλες αποστάσεις μεταξύ τους, επισημαίνουν οι ερευνητές. Υπογραμμίζουν όμως ότι τα ευρήματά τους είναι ανεπαρκή για να αποδειχθεί επαρκώς ότι τα κινητά τηλέφωνα είναι η αιτία των παρωτιδικών νεοπλασιών.
Χείμαρρος προβληματισμών για την έλλειψη νερού
Σάββατο, 22 Μαρτίου 2008 13:04
της Κατερίνας Φίκαρη
Όταν ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Ban Ki-moon απευθύνθηκε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Σουηδίας τον περασμένο Ιανουάριο, κυρίαρχο στοιχείο της ομιλίας του δεν ήταν η παγκόσμια οικονομική ύφεση αλλά η εντεινόμενη κρίση στο νερό. "Η έλλειψη υδάτινων πόρων θα μπορούσε να “υπαγορεύσει” αυξημένες συγκρούσεις στο μέλλον", δήλωσε Ban Ki-Moon, συμπληρώνοντας ότι η ανάπτυξη του πληθυσμού θα επιδεινώσει την κατάσταση, όπως επίσης και οι κλιματικές αλλαγές. Το πρόβλημα του νερού δεν αφορά μόνο τους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών, όπως εσφαλμένα ίσως κάποιοι πιστεύουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ, με αφορμή την 22α Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα του νερού, η έλλειψη πόσιμου νερού αγγίζει 100 εκατ. Ευρωπαίους. Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Διεθνούς Ινστιτούτου Νερού της Στοκχόλμης, Anders Berntell, η έλλειψη πόσιμου νερού για πάνω από 1 δισ. ανθρώπους παγκοσμίως είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της ανθρωπιστικής κρίσης. Ο Berntell επισημαίνει ωστόσο ότι δεν πρόκειται τόσο για "κρίση του νερού" όσο για κρίση στη διαχείρισή του, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βελτίωση των πολιτικών και των τρόπων διαχείρισης του φυσικού πόρου, καθώς και με την αύξηση των χρηματοδοτήσεων στην κατεύθυνση αυτή. Νερό και υγιεινή Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα του νερού, η UNICEF φέτος επικεντρώνεται στη σημασία του για την υγιεινή των πληθυσμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, το 68% των Αφρικανών δεν έχουν πρόσβαση σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής - μια κοινή τουαλέτα. Με θέμα "Η Υγιεινή Μετράει" η φετινή Ημέρα Νερού στρέφει την προσοχή στα δεινά περίπου 2,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που ζουν χωρίς πρόσβαση ακόμα και σε μια κοινή τουαλέτα στο σπίτι τους και έτσι είναι εκτεθειμένοι σε μια πλειάδα κινδύνων για την υγεία τους. Παρόλο που η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η UNICEF εκτιμούν πως 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής μεταξύ 1990 και 2004, περίπου 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι - συμπεριλαμβανόμενων 980 εκατομμυρίων παιδιών - δεν έχουν τουαλέτες στα σπίτια τους. Αν αυτή η κατάσταση συνεχισθεί, 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εξακολουθούν να στερούνται βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής το 2015 και τα παιδιά θα εξακολουθούν να πληρώνουν το τίμημα σε χαμένες ζωές, στέρηση εκπαίδευσης, ασθένειες, υποσιτισμό και φτώχεια. Η χρήση κατάλληλων τουαλετών και το πλύσιμο των χεριών - κατά προτίμηση με σαπούνι - προλαμβάνει τη μετάδοση βακτηριδίων, ιών και παρασίτων, τα οποία σε άλλη περίπτωση μολύνουν τα αποθέματα νερού, τη γη και τις τροφές. Η μόλυνση αυτή είναι κύρια αιτία για τη διάρροια, τη δεύτερη σε μέγεθος αιτία θανάτου παιδιών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Τέλος, το καθαρό νερό και οι τουαλέτες στα νοσοκομεία μπορούν να μειώσουν τη μετάδοση νοσοκομειακών μολύνσεων που επηρεάζουν 5% με 30% των ασθενών. Η παγκόσμια ημέρα του νερού που γιορτάζουμε σήμερα προτάθηκε στη σύσκεψη για το περιβάλλον και την ανάπτυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1992.
Πηγή: EMEA BUSINESS MONITOR
της Κατερίνας Φίκαρη
Όταν ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Ban Ki-moon απευθύνθηκε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Σουηδίας τον περασμένο Ιανουάριο, κυρίαρχο στοιχείο της ομιλίας του δεν ήταν η παγκόσμια οικονομική ύφεση αλλά η εντεινόμενη κρίση στο νερό. "Η έλλειψη υδάτινων πόρων θα μπορούσε να “υπαγορεύσει” αυξημένες συγκρούσεις στο μέλλον", δήλωσε Ban Ki-Moon, συμπληρώνοντας ότι η ανάπτυξη του πληθυσμού θα επιδεινώσει την κατάσταση, όπως επίσης και οι κλιματικές αλλαγές. Το πρόβλημα του νερού δεν αφορά μόνο τους πληθυσμούς των αναπτυσσόμενων χωρών, όπως εσφαλμένα ίσως κάποιοι πιστεύουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ, με αφορμή την 22α Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα του νερού, η έλλειψη πόσιμου νερού αγγίζει 100 εκατ. Ευρωπαίους. Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του Διεθνούς Ινστιτούτου Νερού της Στοκχόλμης, Anders Berntell, η έλλειψη πόσιμου νερού για πάνω από 1 δισ. ανθρώπους παγκοσμίως είναι ένα από τα χαρακτηριστικά της ανθρωπιστικής κρίσης. Ο Berntell επισημαίνει ωστόσο ότι δεν πρόκειται τόσο για "κρίση του νερού" όσο για κρίση στη διαχείρισή του, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βελτίωση των πολιτικών και των τρόπων διαχείρισης του φυσικού πόρου, καθώς και με την αύξηση των χρηματοδοτήσεων στην κατεύθυνση αυτή. Νερό και υγιεινή Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα του νερού, η UNICEF φέτος επικεντρώνεται στη σημασία του για την υγιεινή των πληθυσμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, το 68% των Αφρικανών δεν έχουν πρόσβαση σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής - μια κοινή τουαλέτα. Με θέμα "Η Υγιεινή Μετράει" η φετινή Ημέρα Νερού στρέφει την προσοχή στα δεινά περίπου 2,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που ζουν χωρίς πρόσβαση ακόμα και σε μια κοινή τουαλέτα στο σπίτι τους και έτσι είναι εκτεθειμένοι σε μια πλειάδα κινδύνων για την υγεία τους. Παρόλο που η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η UNICEF εκτιμούν πως 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε βελτιωμένες εγκαταστάσεις υγιεινής μεταξύ 1990 και 2004, περίπου 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι - συμπεριλαμβανόμενων 980 εκατομμυρίων παιδιών - δεν έχουν τουαλέτες στα σπίτια τους. Αν αυτή η κατάσταση συνεχισθεί, 2,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εξακολουθούν να στερούνται βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής το 2015 και τα παιδιά θα εξακολουθούν να πληρώνουν το τίμημα σε χαμένες ζωές, στέρηση εκπαίδευσης, ασθένειες, υποσιτισμό και φτώχεια. Η χρήση κατάλληλων τουαλετών και το πλύσιμο των χεριών - κατά προτίμηση με σαπούνι - προλαμβάνει τη μετάδοση βακτηριδίων, ιών και παρασίτων, τα οποία σε άλλη περίπτωση μολύνουν τα αποθέματα νερού, τη γη και τις τροφές. Η μόλυνση αυτή είναι κύρια αιτία για τη διάρροια, τη δεύτερη σε μέγεθος αιτία θανάτου παιδιών στις αναπτυσσόμενες χώρες. Τέλος, το καθαρό νερό και οι τουαλέτες στα νοσοκομεία μπορούν να μειώσουν τη μετάδοση νοσοκομειακών μολύνσεων που επηρεάζουν 5% με 30% των ασθενών. Η παγκόσμια ημέρα του νερού που γιορτάζουμε σήμερα προτάθηκε στη σύσκεψη για το περιβάλλον και την ανάπτυξη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1992.
Πηγή: EMEA BUSINESS MONITOR
Τρίτη 4 Μαρτίου 2008
«Tρύπα» στη θεωρία για το όζον
Nέα (απαισιόδοξα) επιστημονικά δεδομένα για τις κλιματικές αλλαγές και το φαινόμενο του θερμοκηπίου
Tης Λινας Γιανναρου
Οι ουσίες που δεν βλάπτουν το στρώμα του όζοντος επιτείνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, με τη σειρά του, προκαλεί κλιματικές αλλαγές, οι οποίες επιταχύνουν την αραίωση του όζοντος, αλλά δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι... δεν το κάνουν. Την ίδια ώρα, όσο λιγότερους ρύπους έχει η ατμόσφαιρα, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε από την υπεριώδη ακτινοβολία!
Την άκρη σε αυτό το κουβάρι αναζητούν οι επιστήμονες παγκοσμίως, 20 χρόνια μετά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, που υπήρξε το πρώτο και παραμένει το κύριο όπλο για την αποκατάσταση της στιβάδας του όζοντος. «Κι αυτό γιατί, αντίθετα με άλλες διεθνείς συμβάσεις, αναθεωρείται συνεχώς, ανάλογα με τα νέα επιστημονικά δεδομένα», όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του Αστεροσκοπείου Αθηνών και γραμματέας της Διεθνούς Επιτροπής Οζοντος κ. Χρήστος Ζερεφός σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου. Κρίσιμο ρόλο στη νέα αναθεώρηση αναμένεται να διαδραματίσει το Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα «Η αραίωση του Προστατευτικού Στρώματος του Οζοντος» που θα πραγματοποιηθεί από τις 23 έως τις 29 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα. Λίγες ημέρες, δηλαδή, μετά την Παγκόσμια Ημέρα για τη Διατήρηση του Στρώματος του Οζοντος, όπως έχει ανακηρυχθεί η 16η Σεπτεμβρίου, η οποία μάλλον δεν θα «εορταστεί» δεόντως στη χώρα μας καθώς συμπίπτει με τις εκλογές...
Τα νέα πάντως δεν είναι καλά. Μολονότι η αρχική εκτίμηση των επιστημόνων ήταν ότι έως το 2050 θα υπήρχε πλήρης αποκατάσταση του στρώματος του όζοντος, αυτή η «αισιοδοξία» έχει εξανεμιστεί. «Δυστυχώς, απεδείχθη ότι κάναμε λάθος, διότι -αν ήταν σωστή η εκτίμηση αυτή- θα βλέπαμε ήδη τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης», σημείωσε ο κ. Ζερεφός. Για την ακρίβεια, τα σημάδια βελτίωσης της εικόνας για τα οποία έκαναν λόγο οι επιστήμονες πριν από λίγα χρόνια, οφείλονταν στις κλιματικές αλλαγές.
Η εξήγηση του φαινομένου θυμίζει τη θεωρία που έλεγε «αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα». Λέει ο κ. Ζερεφός: «Εδώ και ένα διάστημα παρατηρείται μια μεγάλη αλλαγή στη κύμανση του Βόρειου Ατλαντικού, ως αποτέλεσμα του φαινομένου του θερμοκηπίου και ιδιαίτερα της τήξης των πάγων. Ο Βόρειος Ατλαντικός όμως έχει ρόλο «τροχονόμου» για το κλίμα της Ευρώπης. Εξαιτίας αυτής της διαφορετικής κύμανσης είχαμε την παρατεταμένη ξηρασία στη χώρα μας, όπως και τις έντονες βροχοπτώσεις στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτό, με τη σειρά του, είχε συνέπεια και στο στρώμα του όζοντος, καθώς δημιούργησε την ψευδαίσθηση ότι πάνω από τη Βόρεια Ευρώπη υπάρχει ανάκαμψη. Οι κλιματικές αλλαγές, όμως, όχι μόνο δεν βοηθούν την αποκατάσταση της τρύπας του όζοντος, αλλά αντίθετα επιβραδύνουν την όποια βελτίωση».
Φέτος, οι διεθνείς οργανισμοί παρακολούθησης του στρώματος του όζοντος κατέγραψαν αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας με την οποία «βομβαρδίστηκε» ο πλανήτης. «Φέτος, καήκαμε πιο εύκολα, αν το παρατηρήσατε», είπε ο κ. Ζερεφός. Η κύρια αιτία ήταν οι κλιματολογικές συνθήκες, καθώς και το γεγονός ότι η ατμόσφαιρα ήταν πιο καθαρή από αιωρούμενα σωματίδια! «Υπάρχει αυτό το οξύμωρο. Οσο περισσότερη ρύπανση, τόσο περισσότερη προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία».
«Οι Βεδουίνοι κάτι ξέρουν που φορούν μαύρα»
Κοινή είναι η πεποίθηση που έχει δημιουργηθεί, ότι φορώντας άσπρα και γενικά ανοιχτόχρωμα ρούχα «ξορκίζουμε» τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, με το σκεπτικό ότι το άσπρο αντανακλά το φως. «Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε πιο μεγάλο λάθος», σημείωσε χθες ο πρόεδρος του Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Χρήστος Ζερεφός.
«Για την ακρίβεια, πιο ασφαλές όσο κι αν ακούγεται περίεργο, είναι να φοράμε μαύρα, καθώς το μαύρο χρώμα απορροφά τις ακτίνες του ήλιου και συγκρατεί και τα βλαβερά στοιχεία. Αντίθετα, τα λευκά υφάσματα λόγω της αραιότερης ύφανσης, επιτρέπουν στις ακτίνες να φτάσουν στο δέρμα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι Βεδουίνοι που ξέρουν από ήλιο φορούν μαύρα ρούχα», προσθέτει.
Σε κάθε περίπτωση, τα κρούσματα καρκίνου του δέρματος αυξάνονται διεθνώς, κάθε χρόνο, με «πρωταθλήτριες» τη Νότια Χιλή και την Αυστραλία. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά καθώς, όσο νωρίτερα εκτίθενται σε ισχυρές δόσεις ηλιακής ακτινοβολίας, τόσο γρηγορότερα θα εξαντληθεί η «τράπεζα άμυνας κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας» του οργανισμού τους, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη δράση του ήλιου.
Tης Λινας Γιανναρου
Οι ουσίες που δεν βλάπτουν το στρώμα του όζοντος επιτείνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, με τη σειρά του, προκαλεί κλιματικές αλλαγές, οι οποίες επιταχύνουν την αραίωση του όζοντος, αλλά δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι... δεν το κάνουν. Την ίδια ώρα, όσο λιγότερους ρύπους έχει η ατμόσφαιρα, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε από την υπεριώδη ακτινοβολία!
Την άκρη σε αυτό το κουβάρι αναζητούν οι επιστήμονες παγκοσμίως, 20 χρόνια μετά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, που υπήρξε το πρώτο και παραμένει το κύριο όπλο για την αποκατάσταση της στιβάδας του όζοντος. «Κι αυτό γιατί, αντίθετα με άλλες διεθνείς συμβάσεις, αναθεωρείται συνεχώς, ανάλογα με τα νέα επιστημονικά δεδομένα», όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του Αστεροσκοπείου Αθηνών και γραμματέας της Διεθνούς Επιτροπής Οζοντος κ. Χρήστος Ζερεφός σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου. Κρίσιμο ρόλο στη νέα αναθεώρηση αναμένεται να διαδραματίσει το Επιστημονικό Συμπόσιο με θέμα «Η αραίωση του Προστατευτικού Στρώματος του Οζοντος» που θα πραγματοποιηθεί από τις 23 έως τις 29 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα. Λίγες ημέρες, δηλαδή, μετά την Παγκόσμια Ημέρα για τη Διατήρηση του Στρώματος του Οζοντος, όπως έχει ανακηρυχθεί η 16η Σεπτεμβρίου, η οποία μάλλον δεν θα «εορταστεί» δεόντως στη χώρα μας καθώς συμπίπτει με τις εκλογές...
Τα νέα πάντως δεν είναι καλά. Μολονότι η αρχική εκτίμηση των επιστημόνων ήταν ότι έως το 2050 θα υπήρχε πλήρης αποκατάσταση του στρώματος του όζοντος, αυτή η «αισιοδοξία» έχει εξανεμιστεί. «Δυστυχώς, απεδείχθη ότι κάναμε λάθος, διότι -αν ήταν σωστή η εκτίμηση αυτή- θα βλέπαμε ήδη τα πρώτα δείγματα ανάκαμψης», σημείωσε ο κ. Ζερεφός. Για την ακρίβεια, τα σημάδια βελτίωσης της εικόνας για τα οποία έκαναν λόγο οι επιστήμονες πριν από λίγα χρόνια, οφείλονταν στις κλιματικές αλλαγές.
Η εξήγηση του φαινομένου θυμίζει τη θεωρία που έλεγε «αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα». Λέει ο κ. Ζερεφός: «Εδώ και ένα διάστημα παρατηρείται μια μεγάλη αλλαγή στη κύμανση του Βόρειου Ατλαντικού, ως αποτέλεσμα του φαινομένου του θερμοκηπίου και ιδιαίτερα της τήξης των πάγων. Ο Βόρειος Ατλαντικός όμως έχει ρόλο «τροχονόμου» για το κλίμα της Ευρώπης. Εξαιτίας αυτής της διαφορετικής κύμανσης είχαμε την παρατεταμένη ξηρασία στη χώρα μας, όπως και τις έντονες βροχοπτώσεις στη Βόρεια Ευρώπη. Αυτό, με τη σειρά του, είχε συνέπεια και στο στρώμα του όζοντος, καθώς δημιούργησε την ψευδαίσθηση ότι πάνω από τη Βόρεια Ευρώπη υπάρχει ανάκαμψη. Οι κλιματικές αλλαγές, όμως, όχι μόνο δεν βοηθούν την αποκατάσταση της τρύπας του όζοντος, αλλά αντίθετα επιβραδύνουν την όποια βελτίωση».
Φέτος, οι διεθνείς οργανισμοί παρακολούθησης του στρώματος του όζοντος κατέγραψαν αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας με την οποία «βομβαρδίστηκε» ο πλανήτης. «Φέτος, καήκαμε πιο εύκολα, αν το παρατηρήσατε», είπε ο κ. Ζερεφός. Η κύρια αιτία ήταν οι κλιματολογικές συνθήκες, καθώς και το γεγονός ότι η ατμόσφαιρα ήταν πιο καθαρή από αιωρούμενα σωματίδια! «Υπάρχει αυτό το οξύμωρο. Οσο περισσότερη ρύπανση, τόσο περισσότερη προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία».
«Οι Βεδουίνοι κάτι ξέρουν που φορούν μαύρα»
Κοινή είναι η πεποίθηση που έχει δημιουργηθεί, ότι φορώντας άσπρα και γενικά ανοιχτόχρωμα ρούχα «ξορκίζουμε» τις βλαβερές συνέπειες της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, με το σκεπτικό ότι το άσπρο αντανακλά το φως. «Δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε πιο μεγάλο λάθος», σημείωσε χθες ο πρόεδρος του Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Χρήστος Ζερεφός.
«Για την ακρίβεια, πιο ασφαλές όσο κι αν ακούγεται περίεργο, είναι να φοράμε μαύρα, καθώς το μαύρο χρώμα απορροφά τις ακτίνες του ήλιου και συγκρατεί και τα βλαβερά στοιχεία. Αντίθετα, τα λευκά υφάσματα λόγω της αραιότερης ύφανσης, επιτρέπουν στις ακτίνες να φτάσουν στο δέρμα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι Βεδουίνοι που ξέρουν από ήλιο φορούν μαύρα ρούχα», προσθέτει.
Σε κάθε περίπτωση, τα κρούσματα καρκίνου του δέρματος αυξάνονται διεθνώς, κάθε χρόνο, με «πρωταθλήτριες» τη Νότια Χιλή και την Αυστραλία. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν τα παιδιά καθώς, όσο νωρίτερα εκτίθενται σε ισχυρές δόσεις ηλιακής ακτινοβολίας, τόσο γρηγορότερα θα εξαντληθεί η «τράπεζα άμυνας κατά της υπεριώδους ακτινοβολίας» του οργανισμού τους, με αποτέλεσμα να είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στη δράση του ήλιου.
Τι είναι το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
Η ατμόσφαιρα της γης λειτουργεί σαν ένα διαφανές, προστατευτικό κάλυμμα γύρω από τον πλανήτη μας. Αφήνει το ηλιακό φως να περνά και να συγκρατεί τη θερμότητα. Χωρίς αυτή, η ηλιακή θερμότητα θα αντανακλάται κατευθείαν από την επιφάνεια της γης και θα επέστρεφε ακέραιη στο διάστημα. Στην περίπτωση αυτή, η θερμοκρασία στη γη θα ήταν περίπου κατά 30 βαθμούς Κελσίου χαμηλότερη - όλα θα πάγωναν. Επομένως, η ατμόσφαιρα λειτουργεί σαν τα τοιχώματα ενός θερμοκηπίου το οποίο δημιουργείται από τα αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, που παγιδεύουν θερμότητα. Τα περισσότερα από τα αέρια του θερμοκηπίου δημιουργούνται με φυσικές διεργασίες. Όμως από τη βιομηχανική επανάσταση του 18ου αιώνα και μετά, εξαιτίας της ανθρωπογενούς δραστηριότητας, οι συγκεντρώσεις των αερίων του θερμοκηπίου έχουν αυξηθεί σημαντικά. Σαν αποτέλεσμα έχει αυξηθεί η θερμότητα που συγκρατούν και επομένως η θερμοκρασία του πλανήτη. Αυτό έχει σαν συνέπεια τις κλιματικές αλλαγές για τις οποίες ακούμε και διαβάζουμε σχεδόν καθημερινά: καταιγίδες, ισχυροί τυφώνες, πλημμύρες, ξηρασία, ερημοποίηση, λειψυδρία, λιώσιμο των πάγων, άνοδος της θερμοκρασίας, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, καταστροφή ευαίσθητων οικοσυστημάτων, μετακινήσεις πληθυσμών λόγω έλλειψης τροφής και κυρίως πόσιμου νερού, μείωση των αποθεμάτων πόσιμου νερού του πλανήτη, μείωση της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα, καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων, κ.α.
Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2008
ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ 112
Δείτε παρακάτω το άρθρο της "Καθημερινής"
σχετικά με τον πανευρωπαϊκό αριθμό
εκτάκτου ανάγκης : 112 που είναι ενιαίος για
αστυνομία, ασθενοφόρο ή πυροσβεστική
και αντικαθιστά όλους τους αριθμούς που
χρησιμοποιούσαμε μέχρι σήμερα.
Hμερομηνία : 11-02-08
Ελλιπής η ενημέρωση για τον πανευρωπαϊκό αριθμό 112
Ελλιπής φαίνεται να είναι η ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών σχετικά με τον πανευρωπαϊκό αριθμό 112, την υπηρεσία εκτάκτου ανάγκης (αστυνομία, ασθενοφόρο, πυροσβεστική), σύμφωνα με έρευνα της Εurostat που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Βάσει των στοιχείων της έρευνας, στην Ελλάδα, μόνο το 4% των πολιτών γνωρίζει ότι το 112 καλεί τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης από οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ, ενώ μόνο το 1% έχει χρησιμοποιήσει τον αριθμό αυτό. Η κλήση του αριθμού 112, είτε από σταθερό, είτε από κινητό τηλέφωνο, είναι δωρεάν, ενώ ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η δυνατότητα εντοπισμού της θέσης του καλούντος. Η λειτουργία αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για όσους ταξιδεύουν στο εξωτερικό και δεν γνωρίζουν την ακριβή θέση του ατυχήματος.
Σύμφωνα με την έρευνα της Eurostat, μόνο το 22% των πολιτών της ΕΕ γνωρίζει ότι ο αριθμός κλήσης για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης σε οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ είναι το 112. Tα χαμηλότερα ποσοστά των πολιτών που γνωρίζουν την υπηρεσία 112, σημειώνονται στην Ελλάδα (4%), την Ιταλία και την Αγγλία (6%), στην Κύπρο και τη Μάλτα (11%). Αντιθέτως, τα υψηλότερα ποσοστά σημειώνονται στην Πολωνία, τη Λιθουανία και την Τσεχία (58%, 53% και 52% αντιστοίχως). Σημειώνεται, ωστόσο, ότι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, όπως και στην Ελλάδα, ο αριθμός 112 προστέθηκε σε προγενέστερους αριθμούς υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, ενώ λίγες είναι οι χώρες στις οποίες το 112 υπήρχε, αρκετές δεκαετίες πριν, ως εθνικός αριθμός κλήσης για υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Επίσης, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους πολίτες χρειάστηκε να καλέσει έναν αριθμό έκτακτης ανάγκης κατά την τελευταία πενταετία. Το 40% περίπου αυτών των κλήσεων έγινε προς το 112. Δύο στους τρεις συμμετέχοντες στην έρευνα πιστεύουν ότι σήμερα ο κόσμος δεν είναι επαρκώς ενημερωμένος για το 112, ενώ εκεί όπου ο κόσμος αναγνωρίζει το 112 ως εθνικό αριθμό έκτακτης ανάγκης, μόνο το 22% γνωρίζουν ότι μπορούν να καλέσουν τον εν λόγω αριθμό για όλες τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και από οποιοδήποτε σημείο εντός της ΕΕ.
Επιπλέον, το ποσοστό των ερωτηθέντων που ενημερώθηκαν σχετικά με τον ευρωπαϊκό αριθμό έκτακτης ανάγκης 112 κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο κυμαινόταν από 6% στη Δανία και την Ελλάδα έως 56% στην Τσεχία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει ότι οι εθνικές αρχές των κρατών-μελών πρέπει να μεριμνήσουν ώστε να ενημερώσουν τους πολίτες τους για την πανευρωπαϊκή υπηρεσία 112. Η Επίτροπος, αρμόδια για τις τηλεπικοινωνίες, Βίβιαν Ρέντινγκ, κάλεσε τα κράτη-μέλη να καταστήσουν πλήρως αξιόπιστη την υπηρεσία του 112 παντού στην Ευρώπη και να ξεκινήσουν εκστρατεία ενημέρωσης για το 112. «Ένας αριθμός έκτακτης ανάγκης που λειτουργεί αποτελεσματικά σε ολόκληρη την ΕΕ αποτελεί ζωτικό εργαλείο για την ασφάλεια των συμπολιτών μας. Ειδικά για τους ταξιδιώτες, η προστασία σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης αποτελεί την άλλη όψη της ενιαίας αγοράς και των ελευθεριών που προσφέρει. Οι πολίτες πρέπει να μπορούν να καλούν τον ίδιο αριθμό έκτακτης ανάγκης οπουδήποτε και αν ταξιδεύουν στην Ευρώπη», δήλωσε η κ. Ρέντινγκ.
Τέλος, η Επιτροπή σημειώνει ότι το 112 λειτουργεί σε όλες της χώρες της ΕΕ, πλην της Βουλγαρίας. Από το 1998, η ευρωπαϊκή νομοθεσία υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να μεριμνούν ώστε όλοι οι τελικοί χρήστες των υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας να μπορούν να καλέσουν τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ατελώς, χρησιμοποιώντας τον αριθμό 112, ενώ από το 2003, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών υποχρεούνται να διαβιβάζουν στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης τις πληροφορίες για τη θέση του καλούντος, προκειμένου να τους επιτρέψουν τον έγκαιρο εντοπισμό τους. Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή προτείνει να καταστεί το 112 πιο προσπελάσιμο για τους χρήστες με αναπηρίες.
σχετικά με τον πανευρωπαϊκό αριθμό
εκτάκτου ανάγκης : 112 που είναι ενιαίος για
αστυνομία, ασθενοφόρο ή πυροσβεστική
και αντικαθιστά όλους τους αριθμούς που
χρησιμοποιούσαμε μέχρι σήμερα.
Hμερομηνία : 11-02-08
Ελλιπής η ενημέρωση για τον πανευρωπαϊκό αριθμό 112
Ελλιπής φαίνεται να είναι η ενημέρωση των Ελλήνων πολιτών σχετικά με τον πανευρωπαϊκό αριθμό 112, την υπηρεσία εκτάκτου ανάγκης (αστυνομία, ασθενοφόρο, πυροσβεστική), σύμφωνα με έρευνα της Εurostat που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Βάσει των στοιχείων της έρευνας, στην Ελλάδα, μόνο το 4% των πολιτών γνωρίζει ότι το 112 καλεί τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης από οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ, ενώ μόνο το 1% έχει χρησιμοποιήσει τον αριθμό αυτό. Η κλήση του αριθμού 112, είτε από σταθερό, είτε από κινητό τηλέφωνο, είναι δωρεάν, ενώ ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η δυνατότητα εντοπισμού της θέσης του καλούντος. Η λειτουργία αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική για όσους ταξιδεύουν στο εξωτερικό και δεν γνωρίζουν την ακριβή θέση του ατυχήματος.
Σύμφωνα με την έρευνα της Eurostat, μόνο το 22% των πολιτών της ΕΕ γνωρίζει ότι ο αριθμός κλήσης για τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης σε οποιοδήποτε σημείο της ΕΕ είναι το 112. Tα χαμηλότερα ποσοστά των πολιτών που γνωρίζουν την υπηρεσία 112, σημειώνονται στην Ελλάδα (4%), την Ιταλία και την Αγγλία (6%), στην Κύπρο και τη Μάλτα (11%). Αντιθέτως, τα υψηλότερα ποσοστά σημειώνονται στην Πολωνία, τη Λιθουανία και την Τσεχία (58%, 53% και 52% αντιστοίχως). Σημειώνεται, ωστόσο, ότι στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, όπως και στην Ελλάδα, ο αριθμός 112 προστέθηκε σε προγενέστερους αριθμούς υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, ενώ λίγες είναι οι χώρες στις οποίες το 112 υπήρχε, αρκετές δεκαετίες πριν, ως εθνικός αριθμός κλήσης για υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Επίσης, τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους πολίτες χρειάστηκε να καλέσει έναν αριθμό έκτακτης ανάγκης κατά την τελευταία πενταετία. Το 40% περίπου αυτών των κλήσεων έγινε προς το 112. Δύο στους τρεις συμμετέχοντες στην έρευνα πιστεύουν ότι σήμερα ο κόσμος δεν είναι επαρκώς ενημερωμένος για το 112, ενώ εκεί όπου ο κόσμος αναγνωρίζει το 112 ως εθνικό αριθμό έκτακτης ανάγκης, μόνο το 22% γνωρίζουν ότι μπορούν να καλέσουν τον εν λόγω αριθμό για όλες τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και από οποιοδήποτε σημείο εντός της ΕΕ.
Επιπλέον, το ποσοστό των ερωτηθέντων που ενημερώθηκαν σχετικά με τον ευρωπαϊκό αριθμό έκτακτης ανάγκης 112 κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο κυμαινόταν από 6% στη Δανία και την Ελλάδα έως 56% στην Τσεχία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει ότι οι εθνικές αρχές των κρατών-μελών πρέπει να μεριμνήσουν ώστε να ενημερώσουν τους πολίτες τους για την πανευρωπαϊκή υπηρεσία 112. Η Επίτροπος, αρμόδια για τις τηλεπικοινωνίες, Βίβιαν Ρέντινγκ, κάλεσε τα κράτη-μέλη να καταστήσουν πλήρως αξιόπιστη την υπηρεσία του 112 παντού στην Ευρώπη και να ξεκινήσουν εκστρατεία ενημέρωσης για το 112. «Ένας αριθμός έκτακτης ανάγκης που λειτουργεί αποτελεσματικά σε ολόκληρη την ΕΕ αποτελεί ζωτικό εργαλείο για την ασφάλεια των συμπολιτών μας. Ειδικά για τους ταξιδιώτες, η προστασία σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης αποτελεί την άλλη όψη της ενιαίας αγοράς και των ελευθεριών που προσφέρει. Οι πολίτες πρέπει να μπορούν να καλούν τον ίδιο αριθμό έκτακτης ανάγκης οπουδήποτε και αν ταξιδεύουν στην Ευρώπη», δήλωσε η κ. Ρέντινγκ.
Τέλος, η Επιτροπή σημειώνει ότι το 112 λειτουργεί σε όλες της χώρες της ΕΕ, πλην της Βουλγαρίας. Από το 1998, η ευρωπαϊκή νομοθεσία υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να μεριμνούν ώστε όλοι οι τελικοί χρήστες των υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας να μπορούν να καλέσουν τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης ατελώς, χρησιμοποιώντας τον αριθμό 112, ενώ από το 2003, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών υποχρεούνται να διαβιβάζουν στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης τις πληροφορίες για τη θέση του καλούντος, προκειμένου να τους επιτρέψουν τον έγκαιρο εντοπισμό τους. Μεταξύ άλλων, η Επιτροπή προτείνει να καταστεί το 112 πιο προσπελάσιμο για τους χρήστες με αναπηρίες.
Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2008
Η ΑΝΤΛΗΣΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΔΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΩΣ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ & ΤΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Η άντληση εμπειρίας από τη φιλοσοφία δόμησης των ιστορικών κτηρίων ως υπόδειγμα για την ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ & ΤΗ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, αλλά και ως εργαλείο εξοικονόμησης ενέργειας & ΑΞΙΟΒΙΩΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Τα ιστορικά κτίρια και τα κτίρια της λαϊκής ανώνυμης αρχιτεκτονικής, χαρακτηρίζονται από μια φιλοσοφία “θεοκεντρική” και όχι ανθρωποκεντρική, δηλαδή εγωϊκή, ή market-oriented, έχουν μία υγιή σχέση με το περιβάλλον και εμπεριέχουν ένα πλούσιο υλικό, (τόσο όσον αφορά στα υλικά, όσο και στις μεθοδολογίες-τεχνολογίες), από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε μια απίστευτα μεγάλη εμπειρία γι αυτό που σήμερα αποκαλούμε ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ, ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, εξοικονόμηση ενέργειαΣ. Τα κτίρια αυτά, μπορούν να χαρακτηριστούν ως κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, τόσο κατά τη φάση κατασκευής τους, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους, σεβόμενα με τον τρόπο αυτό τη Φύση, (από την οποία αντλούν τις πρώτες ύλες τους), αλλά και το χρήστη, ενώ, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε, ότι η κατασκευή τους μιμείται αυτό που αποκαλούμε «Οικονομία της Φύσης».
Η δόμησή τους έχει γίνει με απλές τεχνικές και με τη χρήση απλών, φυσικών, ατοξικών υλικών, για την κατασκευή και ενσωμάτωση των οποίων δεν έχει γίνει υπερεκμετάλλευση των φυσικών αποθεμάτων, καθώς, κατά κανόνα, επιλέχτηκαν επιτόπια υλικά, χωρίς εργοστασιακή επεξεργασία. Τα υλικά αυτά είναι φυτικής ή ζωικής προέλευσης, ή υλικά εδάφους και υπεδάφους, που υπήρχαν εν αφθονία στη φύση, (άχυρο, ξύλο, καλάμι, φυσικές ρητίνες, τρίχες ζώων, χώμα, πηλός, πέτρα, μάρμαρο, κ.ά.), ή υλικά παραγόμενα με απλούς φυσικούς τρόπους, (π.χ. ωμόπλινθος), που για την παραγωγή τους έχουν χρησιμοποιηθεί οι δωρεάν παρεχόμενες από τη Φύση ενέργειες, αν και είναι βέβαιο ότι οι πρόγονοί μας είχαν αναπτύξει υψηλού επιπέδου τεχνολογία και πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιούμε και σήμερα ήταν γνωστά.
Επιπλέον, η επανάχρηση των υλικών δομής, ή ανακύκλωση, αποτελεί κατά τους αρχαίους χρόνους σύνηθες φαινόμενο, που γίνεται για την εξοικονόμηση κόπου, χρόνου και χρήματος που απαιτούνται για την παραγωγή των υλικών, τη μεταφορά τους, κλπ., άρα για «Εξοικονόμηση Ενέργειας».
Ενδιαφέρον αποτελεί και το γεγονός ότι τα όργανα και οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται στη φάση δόμησης και λειτουργίας των ιστορικών κτιρίων, αλλά και σε άλλες καθημερινές χρήσεις, (μεταφορικά & ανυψωτικά μέσα, κ.ά.), όπως, κριοί, μοχλοί, ατέρμονες κοχλίες, βαρούλκα, πολύσπαστα (τροχαλίες), σφήνες, ηλιακά ρολόγια, κλπ., αποτελούνται από «έξυπνα» συστήματα, που καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια, ή εκμεταλλεύονται τη δωρεάν παρεχόμενη ενέργεια του ήλιου, του αέρα, κλπ.
Σε αντίθεση με αυτή την κατασκευαστική λογική, η δόμηση των σύγχρονων κτιρίων, συχνά δε και η αποκατάσταση των παλαιών, γίνεται με αλόγιστη χρήση των ενεργειακών αποθεμάτων, με υλικά κατά κανόνα «μη καθαρά» και τεχνικές επιβλαβείς και ενεργοβόρες, καθώς, με την ανάπτυξη της Τεχνολογίας και την άρση διαφόρων τεχνικής φύσεως εμποδίων, τα ενεργειακά μεγέθη παύουν να απασχολούν τον άνθρωπο, που νοιώθει κυρίαρχος της Φύσης χάρη στις γνώσεις του και αρχίζει να κατασπαταλά τις διάφορες πλουτοπαραγωγικές πηγές, υποθηκεύοντας έτσι το μέλλον των επόμενων γενεών. Η αλόγιστη αυτή χρήση της ενέργειας οδηγεί στην Ενεργειακή κρίση, που με τη σειρά της οδηγεί στη συνειδητοποίηση, αυτή τη φορά μέσα από τη συγκεκριμένη επιστημονική γνώση του αντικειμένου.
Η βαθύτερη και ενδελεχής μελέτη των υλικών και τεχνικών δόμησης των ιστορικών κτιρίων μπορεί, αφενός να βελτιώσει την υπάρχουσα τεχνογνωσία γύρω από τη μεθοδολογία προστασίας τους και, αφετέρου, να αποτελέσει ένα καλό εργαλείο για την εξοικονόμηση ενέργειας, όσον αφορά στη διαδικασία δόμησης των κατασκευών, (παραγωγή, μεταφορά και ενσωμάτωση υλικών), αλλά και μοχλό ανάπτυξης ενός αειφόρου Πολεοδομικού Σχεδιασμού.
Όπως μας είναι γνωστό, το Κτίριο αποτελεί ανέκαθεν το «Κέλυφος του Ανθρώπου» και κατασκευάζεται με στόχο την προστασία του. Από τα πολύ παλιά χρόνια, καθώς οι συνθήκες ευνοούσαν μια εγγύτερη, πιο εσωτερική σχέση του ανθρώπου με τη Φύση, αφού μάλιστα η επιβίωσή του βρισκόταν σε άμεση συνάρτηση με αυτήν, αναπτύσσεται μέσα του ο Σεβασμός προς τις Ενέργειες και Δυνάμεις της Φύσεως, που συχνά θεοποιεί. Η γνώση που αποκτά σε σχέση με τη δόμηση του Οίκου του είναι εμπειρικοβιωματική, αλλά σ’ ένα βαθμό χάνεται, καθώς ο «νέος», πιο τεχνολογικός τρόπος ζωής, τον απομακρύνει από τη γήινη μήτρα του.
Αν και στα ιστορικά κτίρια γίνεται χρήση υλικών που σήμερα θεωρούμε ευτελή, δεν παραβλέπεται καθόλου το κεφάλαιο “σεισμός”, για την αντιμετώπιση του οποίου χρησιμοποιούνται οριζόντιες ξυλοδεσιές, μεταλλικοί ελκυστήρες, ή άλλες τεχνικές, όπως π.χ. 2ος εσωτερικός Φέρων Οργανισμός, ενώ, οι σοβάδες γίνονται πιο ανθεκτικοί στο σεισμό και στις καιρικές συνθήκες με την ανάμιξη του κονιάματος με τρίχες από ζώα ή άχυρο.
Επιπλέον, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στα υπόσκαφα κτίρια, (Μήλος, Σαντορίνη), που σήμερα αποτελούν υποδείγματα βιοκλιματικής δόμησης, ή στον λόγω της μεγάλης μάζας των τοιχοποιιών υψηλό δείκτη πυραντίστασης, ή στον επιστημονικό χαρακτήρα του ακουστικού σχεδιασμού των κατασκευών που προορίζονταν για θέατρα-ωδεία!
Τέλος, αξίζει να παρατηρήσουμε, με τι σοφία χρησιμοποιείται το κάθε υλικό, ακόμα και το τελευταίο λιθοσύντριμμα, που ενσωματώνεται στην τοιχοποιία από λιθοδομή, ή μεταξύ δαπέδου και ψευδοπατώματος, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό καλύτερη θερμοηχομόνωση/ μείωση του κόπου-χρόνου-χρήματος που απαιτεί η μεταφορά και απόρριψη μπαζών/ αποφυγή ρύπανσης του περιβάλλοντος από την απόρριψη και τη διασπορά σκόνης. Κατ΄ αναλογία, το κενό στις στέγες και στα πατώματα εξασφαλίζει καλή θερμοηχομόνωση, χωρίς τη χρήση ειδικών μονωτικών υλικών, που απαιτούν κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας για την αγορά, κατασκευή και ενσωμάτωσή τους. Ενώ, με τη θεμελίωση πολλών ιστορικών κτιρίων ή και νεολιθικών ακόμη κατοικιών πάνω σε ξύλινες πασσαλώσεις, (π.χ. Κολοσσαίο, Λιμναίες Κατοικίες, κ.ά.), εξασφαλίζονται, όχι μόνο καλύτερες συνθήκες θεμελίωσης, αλλά και πιθανή αδρανοποίηση των γεωπαθογόνων κόμβων, η παραμονή πάνω στους οποίους μπορεί να αποβεί επιβλαβής για τους ζώντες οργανισμούς.
Πέρα από τη χρήση υλικών χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, τα ιστορικά κτίρια εκμεταλλεύονται τον προσανατολισμό για φυσικό φωτισμό και θέρμανση από τον ήλιο, χάρη και στη μεγάλη θερμική μάζα τους, ενώ, με απλές τεχνικές, υποστηρίζεται η λειτουργία τους σαν μεμβρανών εσωκλιματικής ρύθμισης για την εξασφάλιση αερισμού-δροσισμού, χωρίς κατανάλωση ενέργειας.
Και βέβαια, η ίδια λογική ακολουθείται και στο δημόσιο χώρο, όπου οι δρόμοι δε στρώνονται κατά κανόνα με σκληρά υλικά, που αυξάνουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, καθώς απορροφούν τεράστιες ποσότητες ηλιακής θερμότητας.
Στα κτίρια αυτά, τίποτα δεν πάει χαμένο, το καθετί μπορεί να έχει μια χρηστική αξία, το κάθε τι είναι άξιο σεβασμού, γιατί είναι ένα κομμάτι από το Σύμπαν. Αυτή είναι και η ύψιστη προσφορά προς τη μάνα γη, αλλά και η ύψιστη Διαισθητική Σοφία.
Σε αντίθεση με τα ιστορικά κτίρια, τα σύγχρονα κτίρια, που κατασκευάζονται από οπλισμένο σκυρόδεμα, εμπεριέχουν αρκετούς κινδύνους, καθώς ο δομικός χάλυβας, προκαλεί μεταβολές στο γήινο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, το δε χρησιμοποιούμενο τσιμέντο περιέχει συχνά καρκινογόνα υποπροϊόντα, όπως η τέφρα των υψικαμίνων.
Όπως διαπιστώθηκε από τις πιο πάνω αναφορές, οι ιστορικές κατασκευές πληρούν όλους τους βιοκλιματικούς παράγοντες και είναι απόλυτα εναρμονισμένες με τους φυσικούς νόμους, που εκφράζονται από τα επιστημονικά πεδία της φυσικής και της μηχανικής, ενώ δεν παραμελείται η κάλυψη της κοινωνικής ανάγκης, αλλά και η ποιητική του δομημένου χώρου. Αυτό υποδηλώνει τη βαθύτατη σχέση με το αντικείμενο, την ένωση υποκειμένου-αντικειμένου και την εσωτερική γνώση του κτίστορα, αλλά και του κτήτορα.
Πέρα από αυτά, από τη μελέτη της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και της θέσης του ευρύτερου χώρου οικοδόμησης των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά και Βυζαντινών Ναών, καθώς και τη διερεύνηση διάταξης και προσανατολισμού τους, διαπιστώνεται η άριστη αρχιτεκτονική σύλληψη και η άριστη γνώση για τη χωροθέτηση σε περιβάλλον που εξασφάλιζε, όχι μόνο την εκμετάλλευση στο έπακρο του άμεσου ηλιακού κέρδους, αλλά και την ασφάλεια, την απομόνωση και την ένωση με το θείο.
Ήδη, στις Ιερές Βέδες, διαπιστώνεται η προτροπή, κατά τη σχεδίαση ενός κτίσματος, να γίνεται η τοποθέτηση στο χώρο κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να επιτυγχάνεται η «αξιοποίηση των ιδιοτήτων του Φυσικού Νόμου». Για τον ίδιο λόγο, κατά την Πολεοδόμηση μιας έκτασης, τα Ιερά Βιβλία ορίζουν ότι πρέπει να προβλέπεται ώστε, ένα σωστά μοιρασμένο ποσοστό γης να μένει ακάλυπτο από σκληρά υλικά, να είναι δηλαδή χώμα ή πράσινο, ώστε ο άνθρωπος να ζει σε άμεση επαφή με τη μητέρα γη που τον γεννά, τον δονεί και τον τρέφει.
Σήμερα, η μείωση των αποθεμάτων των φυσικών πόρων, η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας ορυκτών καυσίμων, η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και εξασφάλισης υγιεινής στη δόμηση, επαναφέρουν τα παλαιά υλικά και κυρίως την ωμή και ψημένη άργιλο στο διεθνές προσκήνιο, ενώ υπάρχει αναζήτηση του ορθού για τη χρήση φυσικών υλικών, ή και υλικών που παράγονται από φυσικές πρώτες ύλες, με τρόπους απλούς και με τη μικρότερη δυνατή επεξεργασία, καθώς η χρήση τεχνικών απλών και παραδοσιακών μπορεί να αποτρέψει την εξάρτησή μας από μια υπερανεπτυγμένη Τεχνολογία.
Το ζητούμενο είναι να αφομοιώσουμε την ουσία και να αναχθούμε στην “καρδιά του προβλήματος”, καθώς κανείς δε δικαιούται να καταναλώνει κάτι που δεν μπορεί να αναπαραγάγει.
Τα ιστορικά κτίρια και τα κτίρια της λαϊκής ανώνυμης αρχιτεκτονικής, χαρακτηρίζονται από μια φιλοσοφία “θεοκεντρική” και όχι ανθρωποκεντρική, δηλαδή εγωϊκή, ή market-oriented, έχουν μία υγιή σχέση με το περιβάλλον και εμπεριέχουν ένα πλούσιο υλικό, (τόσο όσον αφορά στα υλικά, όσο και στις μεθοδολογίες-τεχνολογίες), από το οποίο μπορούμε να αντλήσουμε μια απίστευτα μεγάλη εμπειρία γι αυτό που σήμερα αποκαλούμε ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΟΜΗΣΗ, ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ, εξοικονόμηση ενέργειαΣ. Τα κτίρια αυτά, μπορούν να χαρακτηριστούν ως κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, τόσο κατά τη φάση κατασκευής τους, όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους, σεβόμενα με τον τρόπο αυτό τη Φύση, (από την οποία αντλούν τις πρώτες ύλες τους), αλλά και το χρήστη, ενώ, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε, ότι η κατασκευή τους μιμείται αυτό που αποκαλούμε «Οικονομία της Φύσης».
Η δόμησή τους έχει γίνει με απλές τεχνικές και με τη χρήση απλών, φυσικών, ατοξικών υλικών, για την κατασκευή και ενσωμάτωση των οποίων δεν έχει γίνει υπερεκμετάλλευση των φυσικών αποθεμάτων, καθώς, κατά κανόνα, επιλέχτηκαν επιτόπια υλικά, χωρίς εργοστασιακή επεξεργασία. Τα υλικά αυτά είναι φυτικής ή ζωικής προέλευσης, ή υλικά εδάφους και υπεδάφους, που υπήρχαν εν αφθονία στη φύση, (άχυρο, ξύλο, καλάμι, φυσικές ρητίνες, τρίχες ζώων, χώμα, πηλός, πέτρα, μάρμαρο, κ.ά.), ή υλικά παραγόμενα με απλούς φυσικούς τρόπους, (π.χ. ωμόπλινθος), που για την παραγωγή τους έχουν χρησιμοποιηθεί οι δωρεάν παρεχόμενες από τη Φύση ενέργειες, αν και είναι βέβαιο ότι οι πρόγονοί μας είχαν αναπτύξει υψηλού επιπέδου τεχνολογία και πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιούμε και σήμερα ήταν γνωστά.
Επιπλέον, η επανάχρηση των υλικών δομής, ή ανακύκλωση, αποτελεί κατά τους αρχαίους χρόνους σύνηθες φαινόμενο, που γίνεται για την εξοικονόμηση κόπου, χρόνου και χρήματος που απαιτούνται για την παραγωγή των υλικών, τη μεταφορά τους, κλπ., άρα για «Εξοικονόμηση Ενέργειας».
Ενδιαφέρον αποτελεί και το γεγονός ότι τα όργανα και οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται στη φάση δόμησης και λειτουργίας των ιστορικών κτιρίων, αλλά και σε άλλες καθημερινές χρήσεις, (μεταφορικά & ανυψωτικά μέσα, κ.ά.), όπως, κριοί, μοχλοί, ατέρμονες κοχλίες, βαρούλκα, πολύσπαστα (τροχαλίες), σφήνες, ηλιακά ρολόγια, κλπ., αποτελούνται από «έξυπνα» συστήματα, που καταναλώνουν ελάχιστη ενέργεια, ή εκμεταλλεύονται τη δωρεάν παρεχόμενη ενέργεια του ήλιου, του αέρα, κλπ.
Σε αντίθεση με αυτή την κατασκευαστική λογική, η δόμηση των σύγχρονων κτιρίων, συχνά δε και η αποκατάσταση των παλαιών, γίνεται με αλόγιστη χρήση των ενεργειακών αποθεμάτων, με υλικά κατά κανόνα «μη καθαρά» και τεχνικές επιβλαβείς και ενεργοβόρες, καθώς, με την ανάπτυξη της Τεχνολογίας και την άρση διαφόρων τεχνικής φύσεως εμποδίων, τα ενεργειακά μεγέθη παύουν να απασχολούν τον άνθρωπο, που νοιώθει κυρίαρχος της Φύσης χάρη στις γνώσεις του και αρχίζει να κατασπαταλά τις διάφορες πλουτοπαραγωγικές πηγές, υποθηκεύοντας έτσι το μέλλον των επόμενων γενεών. Η αλόγιστη αυτή χρήση της ενέργειας οδηγεί στην Ενεργειακή κρίση, που με τη σειρά της οδηγεί στη συνειδητοποίηση, αυτή τη φορά μέσα από τη συγκεκριμένη επιστημονική γνώση του αντικειμένου.
Η βαθύτερη και ενδελεχής μελέτη των υλικών και τεχνικών δόμησης των ιστορικών κτιρίων μπορεί, αφενός να βελτιώσει την υπάρχουσα τεχνογνωσία γύρω από τη μεθοδολογία προστασίας τους και, αφετέρου, να αποτελέσει ένα καλό εργαλείο για την εξοικονόμηση ενέργειας, όσον αφορά στη διαδικασία δόμησης των κατασκευών, (παραγωγή, μεταφορά και ενσωμάτωση υλικών), αλλά και μοχλό ανάπτυξης ενός αειφόρου Πολεοδομικού Σχεδιασμού.
Όπως μας είναι γνωστό, το Κτίριο αποτελεί ανέκαθεν το «Κέλυφος του Ανθρώπου» και κατασκευάζεται με στόχο την προστασία του. Από τα πολύ παλιά χρόνια, καθώς οι συνθήκες ευνοούσαν μια εγγύτερη, πιο εσωτερική σχέση του ανθρώπου με τη Φύση, αφού μάλιστα η επιβίωσή του βρισκόταν σε άμεση συνάρτηση με αυτήν, αναπτύσσεται μέσα του ο Σεβασμός προς τις Ενέργειες και Δυνάμεις της Φύσεως, που συχνά θεοποιεί. Η γνώση που αποκτά σε σχέση με τη δόμηση του Οίκου του είναι εμπειρικοβιωματική, αλλά σ’ ένα βαθμό χάνεται, καθώς ο «νέος», πιο τεχνολογικός τρόπος ζωής, τον απομακρύνει από τη γήινη μήτρα του.
Αν και στα ιστορικά κτίρια γίνεται χρήση υλικών που σήμερα θεωρούμε ευτελή, δεν παραβλέπεται καθόλου το κεφάλαιο “σεισμός”, για την αντιμετώπιση του οποίου χρησιμοποιούνται οριζόντιες ξυλοδεσιές, μεταλλικοί ελκυστήρες, ή άλλες τεχνικές, όπως π.χ. 2ος εσωτερικός Φέρων Οργανισμός, ενώ, οι σοβάδες γίνονται πιο ανθεκτικοί στο σεισμό και στις καιρικές συνθήκες με την ανάμιξη του κονιάματος με τρίχες από ζώα ή άχυρο.
Επιπλέον, θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στα υπόσκαφα κτίρια, (Μήλος, Σαντορίνη), που σήμερα αποτελούν υποδείγματα βιοκλιματικής δόμησης, ή στον λόγω της μεγάλης μάζας των τοιχοποιιών υψηλό δείκτη πυραντίστασης, ή στον επιστημονικό χαρακτήρα του ακουστικού σχεδιασμού των κατασκευών που προορίζονταν για θέατρα-ωδεία!
Τέλος, αξίζει να παρατηρήσουμε, με τι σοφία χρησιμοποιείται το κάθε υλικό, ακόμα και το τελευταίο λιθοσύντριμμα, που ενσωματώνεται στην τοιχοποιία από λιθοδομή, ή μεταξύ δαπέδου και ψευδοπατώματος, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό καλύτερη θερμοηχομόνωση/ μείωση του κόπου-χρόνου-χρήματος που απαιτεί η μεταφορά και απόρριψη μπαζών/ αποφυγή ρύπανσης του περιβάλλοντος από την απόρριψη και τη διασπορά σκόνης. Κατ΄ αναλογία, το κενό στις στέγες και στα πατώματα εξασφαλίζει καλή θερμοηχομόνωση, χωρίς τη χρήση ειδικών μονωτικών υλικών, που απαιτούν κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας για την αγορά, κατασκευή και ενσωμάτωσή τους. Ενώ, με τη θεμελίωση πολλών ιστορικών κτιρίων ή και νεολιθικών ακόμη κατοικιών πάνω σε ξύλινες πασσαλώσεις, (π.χ. Κολοσσαίο, Λιμναίες Κατοικίες, κ.ά.), εξασφαλίζονται, όχι μόνο καλύτερες συνθήκες θεμελίωσης, αλλά και πιθανή αδρανοποίηση των γεωπαθογόνων κόμβων, η παραμονή πάνω στους οποίους μπορεί να αποβεί επιβλαβής για τους ζώντες οργανισμούς.
Πέρα από τη χρήση υλικών χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, τα ιστορικά κτίρια εκμεταλλεύονται τον προσανατολισμό για φυσικό φωτισμό και θέρμανση από τον ήλιο, χάρη και στη μεγάλη θερμική μάζα τους, ενώ, με απλές τεχνικές, υποστηρίζεται η λειτουργία τους σαν μεμβρανών εσωκλιματικής ρύθμισης για την εξασφάλιση αερισμού-δροσισμού, χωρίς κατανάλωση ενέργειας.
Και βέβαια, η ίδια λογική ακολουθείται και στο δημόσιο χώρο, όπου οι δρόμοι δε στρώνονται κατά κανόνα με σκληρά υλικά, που αυξάνουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, καθώς απορροφούν τεράστιες ποσότητες ηλιακής θερμότητας.
Στα κτίρια αυτά, τίποτα δεν πάει χαμένο, το καθετί μπορεί να έχει μια χρηστική αξία, το κάθε τι είναι άξιο σεβασμού, γιατί είναι ένα κομμάτι από το Σύμπαν. Αυτή είναι και η ύψιστη προσφορά προς τη μάνα γη, αλλά και η ύψιστη Διαισθητική Σοφία.
Σε αντίθεση με τα ιστορικά κτίρια, τα σύγχρονα κτίρια, που κατασκευάζονται από οπλισμένο σκυρόδεμα, εμπεριέχουν αρκετούς κινδύνους, καθώς ο δομικός χάλυβας, προκαλεί μεταβολές στο γήινο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο, το δε χρησιμοποιούμενο τσιμέντο περιέχει συχνά καρκινογόνα υποπροϊόντα, όπως η τέφρα των υψικαμίνων.
Όπως διαπιστώθηκε από τις πιο πάνω αναφορές, οι ιστορικές κατασκευές πληρούν όλους τους βιοκλιματικούς παράγοντες και είναι απόλυτα εναρμονισμένες με τους φυσικούς νόμους, που εκφράζονται από τα επιστημονικά πεδία της φυσικής και της μηχανικής, ενώ δεν παραμελείται η κάλυψη της κοινωνικής ανάγκης, αλλά και η ποιητική του δομημένου χώρου. Αυτό υποδηλώνει τη βαθύτατη σχέση με το αντικείμενο, την ένωση υποκειμένου-αντικειμένου και την εσωτερική γνώση του κτίστορα, αλλά και του κτήτορα.
Πέρα από αυτά, από τη μελέτη της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και της θέσης του ευρύτερου χώρου οικοδόμησης των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά και Βυζαντινών Ναών, καθώς και τη διερεύνηση διάταξης και προσανατολισμού τους, διαπιστώνεται η άριστη αρχιτεκτονική σύλληψη και η άριστη γνώση για τη χωροθέτηση σε περιβάλλον που εξασφάλιζε, όχι μόνο την εκμετάλλευση στο έπακρο του άμεσου ηλιακού κέρδους, αλλά και την ασφάλεια, την απομόνωση και την ένωση με το θείο.
Ήδη, στις Ιερές Βέδες, διαπιστώνεται η προτροπή, κατά τη σχεδίαση ενός κτίσματος, να γίνεται η τοποθέτηση στο χώρο κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να επιτυγχάνεται η «αξιοποίηση των ιδιοτήτων του Φυσικού Νόμου». Για τον ίδιο λόγο, κατά την Πολεοδόμηση μιας έκτασης, τα Ιερά Βιβλία ορίζουν ότι πρέπει να προβλέπεται ώστε, ένα σωστά μοιρασμένο ποσοστό γης να μένει ακάλυπτο από σκληρά υλικά, να είναι δηλαδή χώμα ή πράσινο, ώστε ο άνθρωπος να ζει σε άμεση επαφή με τη μητέρα γη που τον γεννά, τον δονεί και τον τρέφει.
Σήμερα, η μείωση των αποθεμάτων των φυσικών πόρων, η ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας ορυκτών καυσίμων, η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος και εξασφάλισης υγιεινής στη δόμηση, επαναφέρουν τα παλαιά υλικά και κυρίως την ωμή και ψημένη άργιλο στο διεθνές προσκήνιο, ενώ υπάρχει αναζήτηση του ορθού για τη χρήση φυσικών υλικών, ή και υλικών που παράγονται από φυσικές πρώτες ύλες, με τρόπους απλούς και με τη μικρότερη δυνατή επεξεργασία, καθώς η χρήση τεχνικών απλών και παραδοσιακών μπορεί να αποτρέψει την εξάρτησή μας από μια υπερανεπτυγμένη Τεχνολογία.
Το ζητούμενο είναι να αφομοιώσουμε την ουσία και να αναχθούμε στην “καρδιά του προβλήματος”, καθώς κανείς δε δικαιούται να καταναλώνει κάτι που δεν μπορεί να αναπαραγάγει.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
